Cmentarz parafialny

Episkopat Polski wydał wskazania dotyczące pogrzebu związanego z kremacją. Przypomniano, że Kościół usilnie zaleca grzebanie ciał zmarłych, a kremację dopuszcza. Obrzędy pogrzebowe powinny odbywać się przed spaleniem ciała.

Pierwszeństwo grzebania ciał
Obiegowa opinia mówi, że Kościół nie jest przeciwny kremacji. To prawda, ale nie cała. Prawo kanoniczne stwierdza: „Kościół usilnie zaleca zachowanie pobożnego zwyczaju grzebania ciał zmarłych. Nie zabrania jednak kremacji, jeśli nie została wybrana z pobudek przeciwnych nauce chrześcijańskiej” (kan. 1176). W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy: „Ciała zmarłych powinny być traktowane z szacunkiem i miłością wypływającą z wiary i nadziei zmartwychwstania. Grzebanie zmarłych jest uczynkiem miłosierdzia względem ciała; jest uczczeniem dzieci Bożych, będących świątynią Ducha Świętego” (2300). I dalej: „Kościół zezwala na kremację zwłok, jeśli nie jest ona przejawem podważania wiary w zmartwychwstanie ciała” (2301). Kościół opowiada się więc zdecydowanie za tradycyjną formą pochówku, a kremacja jest jedynie dopuszczona.

Pogrzeb przed kremacją
Jeśli wolą zmarłego lub rodziny było spalenie zwłok i jeśli ta decyzja nie wynika z motywów przeciwnych wierze chrześcijańskiej, to należy odprawić pogrzeb katolicki. Pozostaje kwestia, jak taki pogrzeb powinien być zorganizowany. Wspomniany wyżej dodatek do obrzędów podaje następującą regułę: „Obrzędy pogrzebowe z ostatnim pożegnaniem włącznie, z udziałem rodziny i wspólnoty parafialnej, zasadniczo należy odprawić przed kremacją ciała zmarłego. (…) Do takiej praktyki należy wychowywać wiernych” [podkreśl. T.J.]. Co wobec tego z urną? „Urnę po kremacji składa się w grobie lub w specjalnym kolumbarium (ściana lub kaplica na cmentarzu) bez zewnętrznej okazałości, z udziałem jedynie najbliższej rodziny, przy zastosowaniu niżej podanych obrzędów”.

Zasada jest więc taka, że zasadnicza część pogrzebu (także Msza św. pogrzebowa) powinna odbywać się przed spaleniem ciała. Złożenie urny w grobie lub w specjalnej ścianie jest tylko dopełnieniem uroczystości. Jest to prosty, krótki obrzęd. Podkreślmy, że taki sposób postępowania obowiązuje w całym Kościele i nie jest on czymś nowym. W Niemczech, Francji lub w innych krajach tak się właśnie dzieje. W Polsce nie podano jednoznacznych wytycznych dla duszpasterzy, kiedy pojawiły się pierwsze krematoria. W tym czasie wytworzył się u nas zwyczaj dokładnie przeciwny zalecanemu, tzn. pogrzeb odprawia się zazwyczaj po spaleniu ciała, traktując urnę na równi z trumną z ciałem.

Ciało nie jest tym samym, co prochy
Skąd wzięło się zalecenie, by ceremonie pogrzebowe odbywać raczej nad ciałem niż nad prochami ludzkimi? W 1977 r. Kongregacji Sakramentów i Kultu Bożego postawiono pytanie: „Czy można odprawić obrzędy pogrzebowe nad urną z prochami zmarłego?”. Odpowiedź Watykanu była następująca: „Nie wydaje się stosownym, aby nad prochami celebrowano obrzędy, które mają na celu uczczenie ciała zmarłego. Nie chodzi tutaj o potępienie kremacji, ale o zachowanie prawdziwości i czytelności znaku liturgicznego. Prochy bowiem wyrażają zniszczenie ludzkiego ciała oraz zaciemniają i nie oddają idei »snu« w oczekiwaniu zmartwychwstania. Ponadto to właśnie ciału, a nie prochom, oddaje się cześć w czasie liturgii, ponieważ od chwili chrztu świętego stało się ono świątynią uświęconą przez Ducha Świętego”.

Duszpasterstwo związane ze śmiercią
Sprawa godnego pochówku ludzkiego ciała to wyzwanie dla Kościoła.
Obyczajowość związana ze śmiercią i pogrzebem wiąże się bardzo silnie z przekonaniami religijnymi. W czołówce europejskich krajów, które kremują zwłoki, są Czechy, Dania i Szwecja (ponad 70 proc. pogrzebów). Na końcu tej listy plasują się Irlandia i Włochy, a w Grecji spalanie zwłok jest w ogóle zabronione. Nietrudno zauważyć, że największy odsetek kremacji w Europie przypada na kraje najbardziej zlaicyzowane. Czy to przypadek?

W Niemczech (ponad 40 proc. kremacji) popularnością cieszą się np. FriedWaldy (las pokoju), gdzie prochy wysypywane są pod drzewa. Nie ma tam ani kostnicy, ani kaplicy, ani nagrobków, symboli religijnych, ani nawet tabliczki z nazwiskiem. Zabronione są też wieńce, kwiaty czy znicze. Ideologii dostarcza „religijność” ekologiczno-pogańska (powrót do korzeni, drzewo jako pomnik, krążenie materii itd.).

Pojawiają się także dziwaczne pomysły, jak np. rozsypywanie prochów w różnych miejscach lub wytwarzanie z ludzkich prochów różnych pamiątek (np. pierścionków). W krajach, w których kremacja cieszy się dużą popularnością, pojawiają się sytuacje, w których rodzina traktuje kremację jako usługę utylizacji zwłok, nie decydując się na żadną formę pochówku, nawet prochów. Można więc zasadnie pytać, czy kremacja nie jest jakąś formą ucieczki od prawdy od śmierci, sprowadzenia jej do technicznego problemu, który trzeba rozwiązać.

Tradycji chrześcijańskiej od samego początku obca była myśl o paleniu zwłok. W kodeksie prawa kanonicznego z 1917 r. kremacja była wprost zakazana przez Kościół, z tej racji, że w Europie Zachodniej po rewolucji francuskiej spalanie ciał było łączone z demonstracją niewiary w życie pozagrobowe. Dziś Kościół złagodził te przepisy, ale nadal opowiada się za grzebaniem ciał, a nie za ich paleniem. Dlaczego? Podstawowym powodem jest to, że chrześcijaństwo z ogromnym szacunkiem traktuje ludzkie ciało, polemizując z platońską wizją ciała jako „więzienia” duszy.

Ciało jest istotnym elementem naszego człowieczeństwa, pełni rolę komunikacyjną, jest znakiem, którym wyrażamy samych siebie. Sposób traktowania martwego ludzkiego ciała wyraża nasze podejście do samej śmierci, ale jest także wyrazem wyjątkowej ludzkiej godności. Pomyślmy o obrazie Maryi trzymającej na rękach martwe ciało Syna, które potem złożono ze czcią do grobu. Z jakimi emocjami podchodziliśmy do szczątków ofiar katastrofy smoleńskiej? Jak ważną sprawą dla rodziny była identyfikacja ciał i ich godnego pogrzebu. Ta sytuacja pokazuje, jak silna jest w człowieku potrzeba odprawienia żałoby, pożegnania z bliskimi, opłakania ich ciał.

Wiara decyduje o naszych wyborach, mniejszych i większych. Katolik nie może w sprawie tak ważnej jak pogrzeb powiedzieć, że jest mu wszystko jedno. To prawda, że Pan Bóg sobie poradzi z naszym zmartwychwstaniem, niezależnie od tego, czy ciało zostanie pogrzebane czy spalone. Chodzi jednak o nas, żyjących, o nasz stosunek do ludzkiego życia i śmierci. Nasze obyczaje kształtują naszą świadomość, i odwrotnie. Jeśli w grobie spocznie ciało, to staje się ono miejscem, które pełni rolę symbolu zmarłej osoby, jest śladem przypominającym o jej trwaniu, jest miejscem modlitwy i nadziei, a nawet (kto wie?) potencjalnych relikwii. Taka jest nasza chrześcijańska tradycja, którą Kościół usilnie zaleca. Po co więc ulegać modzie na kremację? Czy nie lepiej zwyczajnie zaufać mądrości Kościoła?

Zachęcamy do zapoznania się z regulaminem cmentarza

REGULAMIN CMENTARZY na terenie diecezji gliwickiej
W celu umożliwienia oddawania należytej czci zmarłym oraz zapewnienia porządku i utrzymania właściwego stanu estetycznego cmentarza prosi się osoby przebywające na tym terenie o właściwą troskę o cmentarz wraz z jego urządzeniami oraz zobowiązuje się do stosowania poniższego regulaminu.
1.Właścicielem Cmentarza Parafialnego przy ul. Ks. Sojki 3, 42-605 Tarnowskie Góry jest
Parafia Rzymskokatolicka p.w. Przemienienia Pańskiego.
2.Biuro Cmentarza znajduje się przy ul. ks. W. Sojki 3 (budynek plebanii) — czynne jest
w godzinach urzędowania kancelarii.
3. Cmentarz jest otwarty od godziny 7:00 do godziny 20:00, zimą do zmroku.
4. Na cmentarzu urządza się groby:-ziemne zwykłe; -ziemne tzw. głębinowe.
5. Na cmentarzu, można składać wyłącznie urny ekologiczne, które podlegają biodegradacji.
6. Wymiary nagrobka jak i jego posadowienie należy bezwzględnie uzgodnić w biurze
Zarządu cmentarza.
7. Na terenie cmentarza osoby niepełnoletnie powinny przebywać pod opieką osób dorosłych.
8. Na terenie cmentarza bezwzględnie zakazuje się: -zakłócania ciszy, porządku i powagi
miejsca; -spożywania alkoholu i przebywania w stanie nietrzeźwym; -palenia papierosów
oraz innych używek; -wysypywania śmieci poza miejscami wyznaczonymi; – czerpania
wody do celów innych niż obsługa grobu; -wprowadzania zwierząt; – sadzenia oraz usuwania
drzew i krzewów; -niszczenia elementów wystroju i malowania murów; -zbierania
wszelkiego rodzaju roślin; -działalności handlowej.
9. Na terenie cmentarza obowiązuje zakaz poruszania się pojazdami, łącznie z rowerami
(nie dotyczy osób niepełnosprawnych). Ewentualną zgodę na wjazd na teren cmentarza
musi wyrazić zarządca cmentarza.
10. Zarządca cmentarza Parafii nie odpowiada za szkody na grobach powstałe na skutek
klęsk żywiołowych, czynników atmosferycznych, dzikich zwierząt, kradzieży i aktów
wandalizmu oraz za rzeczy pozostawione bez nadzoru, a także za szkody wynikające z
zaniedbania lub zaniechania.
11. Grób ziemny nie może być użyty przed upływem 20 lat (nie dotyczy grobu głębinowego
oraz urn).
12. Za przygotowanie grobu do pogrzebu odpowiada wyłącznie zarządca cmentarza
parafialnego. Prace związane z przygotowaniem grobu lub ekshumacją mogą być
wykonywane wyłącznie przez upoważnionych do tego pracowników cmentarza (nie
dotyczy prac kamieniarskich).
13. Przygotowanie grobu do pogrzebu poprzedzone jest złożeniem dokumentów, zgodnie
z obowiązującą ustawą oraz wniesieniu opłat cmentarnych.
14. Ekshumacja zwłok lub szczątków może być dokonywana na zlecenie osób z powiązaniami
rodzinnymi oraz prokuratury lub sądu i za zgodą Powiatowego Inspektora Sanitarnego, w
obowiązującym ustawowo terminie.
15. Administrator cmentarza nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za pracowników firm
kamieniarskich prowadzących roboty na cmentarzu, zakładów pogrzebowych podczas
ceremonii pogrzebowych oraz innych firm świadczących usługi za zgodą zarządcy na
cmentarzu.
16.Wszelkie prace kamieniarskie, renowacyjne przy grobie po pogrzebie jak i później
wymagają stosownych zezwoleń oraz zaaprobowania projektu przez Administratora
cmentarza. Prace mogą być wykonywane od poniedziałku do piątku w godz. 8:30 –16:00, w
innym terminie po uzgodnieniu z zarządcą cmentarza.
17. Przed rozpoczęciem robót kamieniarskich, wykonawca powinien uzyskać zezwolenie na
podjęcie prac na terenie cmentarza.
18. Wykonawca robót kamieniarskich ponosi całkowitą odpowiedzialność, także materialną, za
wyrządzone szkody na cmentarzu oraz zniszczenie lub uszkodzenie innych nagrobków lub
infrastruktury cmentarza oraz zobowiązany jest do zachowania porządku, w razie nie
zastosowania się do powyższych przepisów może zostać obciążony kosztami za
wyrządzone szkody
19. Upoważniony pracownik cmentarza ma prawo przerwać prowadzone prace przez
pracowników firm zewnętrznych, jeżeli stwierdzi naruszenie warunków określonych w
regulaminie cmentarza.
20. Wykonawca po zakończeniu robót zobowiązany jest zgłosić zarządcy cmentarza teren
do odbioru.
21. Na cmentarzu pobiera się opłaty celem zabezpieczenia bieżących rachunków związanych z
utrzymaniem cmentarza jak i w miarę możliwości prowadzeniem inwestycji. Opłaty
dotyczą: -miejsc grzebalnych na okres 20 lat (grób zwykły ziemny i głębinowy); –
przedłużenie opłat na kolejne lata (po 20 latach istnieje możliwość prolongaty o 1, 2, 3…
lata maksymalnie na kolejnych 20 lat); – postawienie lub wymianę nagrobka; -coroczne
opłaty za zużycie wody i wywóz nieczystości.
22. Po upływie 20 lat w przypadku nie przedłużania opłaty na kolejny okres grób
kwalifikuje się do likwidacji, a dysponent grobu traci do niego prawo (zgodnie z art. 7
ust. 2 Ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych). Po usunięciu
pozostałości nagrobka, grób będzie przekazany do ponownego wykorzystania.
23. Stare nagrobki, ziemię oraz gruz czy też inne elementy z rozbiórki nagrobków i
fundamentów powinny być wywożone poza teren cmentarza we własnym zakresie.
24. Rodzina zmarłego lub inni opiekunowie są zobowiązani do utrzymania porządku na grobie
zmarłego, w jego otoczeniu, a także na terenie cmentarza. To samo dotyczy miejsc
zarezerwowanych, które winny być utrzymane w należytym porządku.
25. Troska o przedłużenie opłaty należy do bliskich osoby pochowanej w grobie
(Administratora grobu).
26. Administrator cmentarza nie odpowiada za szkody na grobach powstałe na skutek klęsk
żywiołowych, kradzieży, osunięć ziemi i aktów wandalizmu oraz za rzeczy pozostawione
bez nadzoru lub za firmy świadczące usługi na cmentarzu.
27. W przypadku naruszenia regulaminu Administrator ma prawo występowania do
odpowiednich organów o nałożenie sankcji prawnych i administracyjnych.
28. Zarządca cmentarza ma prawo do zmiany regulaminu po uzyskaniu akceptacji kurii
diecezjalnej.

Regulamin obowiązuje od dnia 1 listopada 2019 roku

W 1910 roku równolegle z rozpoczętą budową kościoła wyznaczono teren pod cmentarz. Za czasów księdza proboszcza Józefa Dwuceta, w 1914 roku, wykonano parkan ceglany wokół starej części cmentarza, która została podzielona na 5 pól w kształcie prostokąta. W 1926 roku rodzina Kuhna ufundowała krzyż kamienny z figurą ukrzyżowanego Chrystusa, pod którym klęczy Matka Boska Bolesna. Obiekt został wykonany przez Wilhelma Hellmana z Tarnowskich-Gór. Na cokole umieszczony jest napis w języku niemieckim: Willst du zum Leben eingehen so halte Gebote. (Matth.19:17)